Badania osady w Osłoninie - Danuta Król, Janina Kurowska.

Wieś Osłonino położona jest w południowej części Kępy Puckiej. Znana była przede wszystkim z prac wykopaliskowych prowadzonych na stanowisku z epoki kamienia. Dopiero badania wykopaliskowe podjęte w 2000 roku i realizowane do 2002 roku wykazały istnienie dużej osady datowanej na okres wczesnego średniowiecza i średniowiecza.

Badania te podjęte zostały w związku z planowaną parcelacją i zabudową terenu. Osada położona była na Kępie Puckiej, pomiędzy rzeką Gizdepką i rzeką Redą.
Do najcenniejszych odkryć zaliczamy rozpoznanie 6 pieców garncarskich służących do wypału naczyń. Piece wkopane były do głębokości 1,8 - 2 m od obecnego poziomu ziemi. Na zalegającej, bezpośrednio pod warstwą orną, glinie rejestrowały się one jako owalne plamy wypełnione spalenizną, węglem drzewnym i polepą czyli przepaloną gliną. Wnętrza pieców wyłożone były kamieniami, drzewem i uszczelnione gliną lub iłem. Wnętrze pieców wypełniał miał gliniany. Większość pieców usytuowana była na północnym stoku wyniesienia. Oprócz pieców odkryto także paleniska, jamy zasobowe, półziemianki a także miejsce przygotowywania masy glinianej do wyrobu naczyń. Naczynia i ich fragmenty znajdowane w odkrytych obiektach datowane są na okres od XI do XIV wieku. Oprócz naczyń odkryto także przęśliki gliniane , kości zwierząt i bryłki bursztynu. Odkrycie na obszarze 1 ha tak dużej ilości obiektów związanych z produkcją naczyń, potwierdza istnienie na tym obszarze "osady garncarzy". Potwierdzają to też fragmenty pochodzące z den naczyń z widocznymi znakami garncarskimi. 

Osada ta musiała istnieć już w XI wieku. Potwierdza to ornamentyka naczyń. Były one zdobione liniami rytymi układającymi się poziomo lub faliście do wylewu naczynia. Z rozplanowania stanowisk archeologicznych z okresami wczesnego średniowiecza wynika, że większość osad lokowana była na niskich terasach przylegających bezpośrednio do krawędzi kęp. Usytuowanie w Osłoninie wskazuje na jej produkcyjny charakter. Dobre właściwości gliny zalegającej bezpośrednio pod humusem zapewniały podstawowy surowiec.          
W tej chwili trwają badania szczegółowe wyników badań mające na celu uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:

- Dla kogo produkowano osłonińskie naczynia.
 
- Gdzie położona jest część mieszkalna osady związana z garncarzami.

- Czy rozwój osady w Osłoninie związany był z jej nadmorskim położeniem.

Osadnictwo, w tym okresie, na terenie Ziemi Puckiej przechodziło dwa etapy rozwoju. Pierwszy przypadający od VI do połowy IX wieku, kiedy to dokonał się proces formatowania społeczeństwa feudalnego. Powstają pierwsze grody obronne w pobliżu Sławutówku, Starzyńskim Dworze i Pucku. Okres drugi przypada od połowy IX wieku do XII wieku, kiedy następuje rozwój osad otwartych. Osada w Osłoninie związana była z drugim etapem osadnictwa wczesnośredniowiecznego na terenie  Ziemi Puckiej. Funkcjonowała także w czasach panowania krzyżackiego.
Osłonińskie naczynia trafiały zapewne do pobliskich wsi i Pucka, a także być może do Gdańska. Podkreślić należy fakt,    że osada w Osłoninie jest jedyną dotychczas " odkrytą w tej części Pomorza osadą garncarzy ".